حقانیت شیعه

پرسش : دلایل عقلی حقانیت مذهب شیعه را بیان فرمایید! پاسخ : عقل بطور کلی چنین حکم می‏کند که هر مذهبی که امام و پیشوای آن از جانب وحی معرفی شده باشد، معصوم و به پیامبر نزدیک باشد مؤید به علم الهی و صالح برای امر امامت باشد. چنین مکتب و مذهبی بر حق است؛ این کبری کلی را قرآن کریم و روایات بسیاری از منابع اهل سنت و شیعه در مورد مذهب شیعه دوازده امامی تأیید می‏کنند: به تعدادی از آیات و روایاتی که حکم کلی عقل را منطبق بر عقیده شیعه در مورد امامت و پیروی از معصوم و اینکه پیشوایان این مذهب مورد عنایت خاص الهی و منصوص و معرفی شده از جانب وحی اند اشاره می‏شود و منابعی از اهل سنت در پاورقی جهت مطالعه و تحقیق مطلب ذکر می‏شود. 1- "الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دیناً"(1) 2- "یا ایّها الذین امنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم..."(2) فخر رازی از علمای معروف اهل سنت از این آیه معصوم بودن اولوالامر را استفاده کرده(3) که کاملاً صحیح است؛ اما اینکه اولوالامر معصوم چه کسانی هستند قرآن و سنّت ائمه اهل بیت‏علیهم السلام را معرفی می‏کنند؛ اما قرآن آیاتی متعدد دارد که شأن نزول و یا مصداق آن ائمه اهل بیت‏علیهم السلام است. به عنوان مثال "انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت...(4) که به تفسیر ابن کثیر، ج 3، ص 491، شواهد التنزیل: حاکم حسکانی، ج 2، ص 18. المستدرک علی الصحیحین: حاکم نیشابوری، ج 3، ص 148 و... مراجعه فرمایید تا معلوم شود که امامان اهل بیت معصوم‏اند. اما در سنت نیز روایات متعددی وارد شده است به عنوان مثال حدیث منزلت(5)، حدیث اطاعت(6) می‏گویند. علی‏علیه السلام به منزله هارون به موسی نسبت به پیامبرعلیه السلام است و اطاعت علی‏علیه السلام اطاعت از پیامبر و اطاعت از پیامبر اطاعت از خداست که مضمون آیه شریفه اطاعت را تفسیر و بیان می‏کند. روایتی را فخر رازی نقل می‏کند که بهترین شاهد و مؤید برای حکم عقل است که باید از علی‏علیه السلام پیروی و تبعیت کنیم چون مورد اطمینان و تأیید وحی است. "...فقد ثبت بالتواتر، و من اقتدی فی دینه بعلی بن ابیطالب فقد اهتدی و الدلیل علیه قوله (ص) اللهم ادر الحق مع علی حیث دار... ومن اتخذ علیّاً اماماً لدینه فقد استمسک بالعروة الوثقی فی دینه و نفسه"(7) یعنی.... به تواتر ثابت شده و هر کسی در امور دینش به علی بن ابی طالب اقتدا کند هدایت یافته است و دلیل این گفتار حدیثی از پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم است که فرمود: خدایا حق را به دور علی بچرخان هر جا علی‏علیه السلام بچرخد... و هر کسی که علی‏علیه السلام را امام و پیشوای دینی خود قرار دهد به ریسمان محکمی در دین و در نفسش چنگ زده است. سبط بن الجوزی از ابی سعید خدری نقل می‏کند که پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم به علی‏علیه السلام نگاه می‏کرد و می‏فرمود: این مرد و شیعیان او در قیامت از نجات یافتگان هستند.(8) آیت الله جعفر سبحانی دو دلیل عقلی می‏آورند که پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم امام و پیشوای مسلمین را معرفی کرده است و حق انتخاب رهبر و پیشوا را به عهده مردم نگذاشته است و مسلم است که مذهبی بر حق خواهد بود که از شخصی معرفی شده از ناحیه وحی متابعت و پیروی کند. عقل بدیهی حکم می‏کند که اگر فرد مصلحی با زحمات زیاد طرحی و روش جدیدی را برای جامعه بشری ابداع کند حتماً برای حفظ و استمرار آن چاره می‏اندیشد. پیامبر که از بیان کوچکترین مسایل مربوط به سعادت بشر دریغ نکرده چگونه معقول است در مورد رهبری که سرنوشت ساز است سکوت کند (و یا اینکه انتخاب را به مردم واگذار کند در حالی که خودش از همه بهتر به شخص واجد شرایط آگاهتر است). خطر سه گانه مثلث دوم، ایران و منافقین به اضافه نظام قبیله عرب متعصب به روشنی لزوم معرفی و نصّ منصب امامت را اثبات می‏کند. لذا بوعلی سینا(9) می‏گوید: تعیین جانشین از طریق نص پیامبر بر آن به واقع نزدیکتر است چون با تعیین جانشین هر نوع نزاع و اختلاف ریشه کن می‏شود.(10) منابع جهت مطالعه بیشتر: - راهنماشناسی آیت اللّه مصباح یزدی؛ - شناخت امام فقیهی ایمانی، منشور جاوید بخش امامت، آیت اللّه سبحانی. پی نوشت ها: 1) مائده: 3. ابراهیم بن محمد مؤید جوینی: فرائد السمطین، ج 1، ص 312 (مؤسسه محمودی، بیروت) ایضاً ایضاح المکنون در ذیل کشف الظنون، اسماعیل پاشا، ج 4، ص 182 (دارالفکر). مضمون حدیث از پیامبر چنین است: خداوند پیامبرش را امر فرمود تا مرا (علی‏علیه السلام) را در غدیر نصب کند و پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: من کنت مولاه فهذا علی مولاه... و آنگاه این آیه نازل شد که الیوم اکملت... 2) نساء: 59 . 3) التفسیر الکبیر: امام فخر رازی (چاپ دوم، دارالکتب العلمیه، تهران) ج 10، ص 144، سطر 2 . 4) احزاب: 33 . 5) شواهد التنزیل: حاکم حسکانی، ج 2، ص 190 (مؤسسه الطبع و النشر، حدیث منزلت را شیخ ما ابو حازم حافظ به پنج هزار سند تخریج کرده است). 6) المستدرک علی الصحیحین، حاکم نیشابوری، ج 3، ص 195 (مؤسسه طبع و نشر). 7) امام فخر رازی: تفسیر کبیر، طبع سوم، ذیل سوره حمد، ج 1، ص 205. ایضاً المستدرک علی الصحیحین: ابی عبداله حاکم نیشابوری (دار المعرفة، بیروت، کتاب معرفة الصحابه)، ج 3، ص 124. أیضاً سنن ترمذی: کتاب مناقب، ج 5، ص 633، ح 3714 (بیروت). 8) نظر النبی (ص) الی علی بن ابیطالب فقال: "هذا و شیعته هم الفائزون یوم القیامه" تذکرة الخواص: سبط ابن الجوزی (موسسه اهل بیت، بیروت، 1401 ه) ص 56 . 9) شفاء، الهیات، مقاله دهم، فصل پنجم، ص 565 . 10) منشور عقاید امامیه، آیت الله سبحانی (مؤسسه امام صادق‏علیه السلام، اعتماد، زمستان 1376) ص 152.